Feature

TEPANG KALIAN DESA TENGANAN BALI

Desa Tenganan inggih menika desa ing Bali ingkang taksih nglampahi pagesangan leluhuripun rumiyin. Kanthi mekaten wonten ing Bali desa menika kasebat kalian Bali Aga utawi Bali asli. Ingkang kasebat Bali Aga sanesipun inggih menika desa Trunyan lan Sembaran. Desa ingkang mapan ing Kecamatan Manggis, Kabupaten Karang asem menika taksih kenthel nglampahi aturan-aturan (awig-awig) tradisional adat Bali.  Ingkang taksih kenthel dipunlampahi inggih menika bab pagesangan ingkang nyakup budaya, basa, lan padamelanipun.

Ing papan menika desa tenganan dipunperang dados tiga desa, inggih menika Tenganan Pegringsingan, Tenganan Dauh Tukad, lan Tenganan Dangin Tukad. Saking ketiga desa menika ingkang kathah dipunrawuhi para wisata inggih menika Desa Tenganan Pegringsingan. Bangunan ingkang wonten ing Desa Tenganan Pegringsingan menika taksih klasik.  Dalem – dalem  dipunbangun thari-tharik asli paninggalaning leluhur kados dene pameran budaya Bali. Dalem bali dipunsebat perumahan karang. Desa ingkang tharik-tharik menika wau ngadhep ing awangan (margi utama).

Budaya Bali taksih kenthel ing Tenganan menika. Desa menika nggadhahi awig-awig ingkang kedah dipunhurmati lan dipunlampahi dhateng sedaya masyarakat  Tenganan. Miterat I Wayan Sunarta (8/10) Tiyang ingkang boten nglampahi aturan adat Bali menika dipunmedalaken saking Desa menika. Aturan adat ingkang taksih kenthel sanget dipunpampahi inggih menika sistem perekonomian mawi barter. Masyarakat Tenganan kanthi umum nglampahi kegiatan ijol-ijolan barang menika. Sanesipun budaya masyarakat Bali anggenipun nikahaken putra- putrinipun kalian pasangan ugi kedah kalian tiyang saking desa Tenganan menika piyambak. Menawi boten saget dipunmedalaken saking Tenganan.

Aturan adat kagem tiyang ingkang sampun balig dipunasmani methathah. lih methathah inggih menika upacara pangur waja. Wajanipun dipunrapeaken, waja taring dipunkikir supados rata lan sami kalian waja seri. Kanthi menika tiyang Bali saget dipunwastani dewasa. Budaya menika menawi ing masyarakat Jawa sami kalian upacara khitanan. Bentenipun menawi ing mrika tiyang boten wonten ingkang dipunkitan, ananging mawi methathah kala wau.

Padamelan penduduk ing Tengganan menika nenun, Masyarakat misuwur kanthi kain tenunipun ingkang sae lan nggadhahi kualitas. Kainipun saget nggadhahi regi nem atus yuta saben satunggal kain. Boten gumun kain ing Tenganan menika kasebat kain klasik, umumipun ingkang mundhut menika para wisata asing. Kainipun ugi boten saget pudar werninipun, saha awet. Padamelan sanesipun inggih menika ndamel kerajinan. Kerajinan menika ngasilaken perabot dalem lan ingkang umum menika saget damel tas. Saben tas reginipun Rp 250.000,00. Menika regi ingkang paling mirah. Penduduk ugi dagang barang- barang antik kadosta topeng Bali, lontar ingkang kagem nyerat, seni hias ing tigan, ngantos dumugi ing pitik. Pitik ingkang dipunsade menika boten asal pitik, ananging saking fisik-ipun pitik menika nggadhahi werni, biasanipun warna ping kalian kuning. Mayarakat ngandharaken bilih pitik menika boten sekedar pitik ananging dipunsebat rajaning pitik.

Menawi tiyang nembe mlampah ing desa Tenganan menika, saget ugi sumerep kalian kewan kebo. Kewan menika boten dipuntali. Menawi dipuntingali kanthi tebih, kebo menika kados dene patung, ananging menawi dipunpirsani kanthi caket menika kebo saestu ingkang sampun manut. Anggenipun bebuang menika wonten ing selokan alit warga. Kados dene kebo ingkang sampun dipunjinaaken dening ingkang nggadhahi. Mungalipun kebo menika boten kagunganipun keluarga ingkang manggen. Kebo menika dhateng piyambak saking alas sak leripun desa menika. Kebo menika boten mesthi wonten ing desa Tenganan, kadhang wonten kadhang ugi boten. Menawi badhe upacara ageng ing saben taunipun, kebo menika saget dhateng piyambak ing upacara supados dipunbelih kagem tumbal. Boten mawi birakkan ananging saget mapan piyambak ing papan mbelehipun. Menika keunikan  ingkang wonten ing desa Tenganan.

Desa ingkang nggadhahi cacah pangarsa keluarga 300 menika kasebat desa ingkang eksotik mawi unsur budaya ingkang wonten. Bok bilih jaman sakmenika sampun ing jaman modern ananging Tenganan tetep saget nglestantunaken murninipun sedaya pagesangan Bali. Menawi piyambakipun pikantuk pamrayogi saking njawi, masyarakat boten langsung pitados. Masyarakat langkung ngurmati lan nyepeng kenceng awig-awig ingkang wonten. Menika salah satunggaling bukti bilih Bali menika nggadhahi budaya adat ingkang inggil lan klasik.